Kardiyopulmoner Rehabilitasyon

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon (FTR), temel olarak kas-iskelet sistemi hastalıklarının tanısı, te­davisi ve rehabilitasyonuyla uğraşan, ayrıca tüm diğer sistemlere ait doğumsal ya da edinilmiş hastalıklara bağlı fizyolojik ya da anatomik yetersizliği olan kişilerin, mevcut kapasitelerini en üst düzeye çıkarmak, bağımlılıklarını azaltmak ve yaşam kalitelerini yükseltmek amacıyla ya­taklı ve yataksız kurumlarda ve toplum içinde rehabilitasyon uygulayan tıp dalıdır. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon branşı bu kapsamda tüm sistemlerin birincil ya da tamamlayıcı tedavisini içerir. Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon alanının önemli bir bileşeni olan ‘kardiyopulmoner reha­bilitasyon (KPR)’ kardiyovasküler ve/veya pulmoner hastalığı olan bireylerin yanı sıra, diğer hastalıkları veya sağlık durumları nedeni ile kardiyovasküler ve pulmoner sistemi etkilenen bireylerin de tedavisinin ve rehabilitasyonunun önemli bir bileşenidir. KPR konusunda kap­samlı bir Türkçe kaynak kitap bulunmamaktadır. Bu nedenle, FTR uzman ve asistanları ile KPR alanında çalışan hekimlerin eğitimine ve pratik uygulamalarına katkıda bulunmak amacıyla ‘Kardiyopulmoner Rehabilitasyon’ konulu bir başvuru kitabı yazma gerekliliği ortaya çıkmış­tır. Bu kitabın kardiyak ve pulmoner rehabilitasyon alanında güncel temel ve klinik bilgileri içermesi planlanmıştır. Kitap içeriğinin, KPR uygulayan hekimleri desteklemenin yanı sıra yeni bir kardiyopulmoner rehabilitasyon birimi kuracak uzman hekimlere de yol göstermesi amaç­lanmıştır.

Temel başvuru kitabı olması hedeflendiği için kitabın kapsamı mümkün olduğunca geniş tu­tulmaya ve konu ile ilgili temel bilgilere olabildiğince derinlemesine yer verilmeye çalışılmıştır. Katkıda bulunan yazarların konularında uzman ve deneyimli akademisyenlerden oluşmasına özen gösterilmiştir. Bu bağlamda 48 yazarımızın 22’sinin diğer tıp branşlarından olmasının kitabımıza çok disiplinli bir nitelik kazandırarak değer kattığını, bunun yanı sıra KPR konusun­da klinik uygulamalarda arzu edilen interdisipliner çalışma ortamını pekiştirici ve destekleyici etkisi olacağını düşünmekteyiz.

Kitabın ilk kısmı temel kavramlar konusuna ayrılmış, bu çerçevede kardiyopulmoner rehabili­tasyonun temeli ve standartları tanımlandıktan sonra kardiyovasküler ve pulmoner sistemle­rin fonksiyonel anatomi ve fizyolojisinin yanı sıra, tıbbi ve laboratuvar değerlendirme, görün­tüleme yöntemleri, değerlendirme ölçekleri, egzersiz fizyolojisi ve değerlendirme yöntemleri detaylı olarak ele alınmıştır.

İkinci kısım, kalp ve damar hastalıklarında rehabilitasyonu ele almaktadır. Bu kısımda başlı­ca kalp ve damar hastalıkları ve kardiyovasküler cerrahi tedavi yöntemleri kardiyolog, pedi­atrik kardiyolog ve kardiyovasküler cerrah meslektaşlarımız tarafından aktarılmıştır. İzleyen bölümlerde kardiyak rehabilitasyon evreleri, egzersiz reçetesi oluşturma ve egzersiz eğitimi konuları, egzersizin rehabilitasyonda uygulandığı çeşitli diğer durumlar, alanında deneyimli FTR uzmanları tarafından güncel bilgiler ışığında detaylı olarak incelenmiştir.

Üçüncü kısım, pulmoner rehabilitasyona ayrılmış olup, solunum sistemi hastalıklarına ilişkin temel bilgilerin paylaşıldığı ve ilgili uzmanlar tarafından yazılan bölümleri takiben pulmo­ner rehabilitasyon konusunda patofizyoloji, egzersiz eğitimi, özel durumlarda rehabilitasyon, elektrik stimülasyonu ve destek tedaviler gibi özgün konular, konularında deneyimli meslek­taşlarımız tarafından derinlemesine anlatılmıştır.

Kitabın dördüncü kısmı kardiyopulmoner rehabilitasyonun yasal ve psikososyal boyutu ile bir­likte beslenme konusunu ele almaktadır. Bu kısımda ayrıca, COVID-19 pandemisi ile birlikte gerekliliği kaçınılmaz hale gelen teletıp kavramının kardiyopulmoner rehabilitasyona yansı­ması ‘telerehabilitasyon’ başlığı altında anlatılmaktadır.

Beşinci kısım, KPR’de olgu örneklerini konu etmektedir. KPR Çalışma grubunun eğitimlerinde sıkça uygulanan olgu temelli eğitimlerin yararları konusunda alınan geribildirimlere daya­narak, KPR ile ilgilenecek genç meslektaşlarımız için teorik bilgileri içselleştirmek ve klinik pratiğe uyarlayabilmek açısından önemli katkısı olacağı düşünülmektedir. Olguların büyük kısmı yazarların yaşanmış deneyimlerine dayanmaktadır.

Her kitapta olabileceği gibi, bölümlerde yer alan bilgilerde örtüşmeler, tekrarlar ya da fark­lılıklar mevcut olabilir. Tekrarların pekiştirici katkısı olabileceğini düşünmekteyiz. Yazarların konuları ele alış biçimleri ve aktarılan bilgilerin derinliği de çeşitlilik yaratabilir. Edisyon aşa­masında mümkün olduğunca dil birliği sağlamaya çalışmış, ancak yazarların aktardıkları bil­giye saygı göstermiş olduğumuzu belirtmek isteriz.

Editörler kurulu olarak yoğun bir çalışma sürecinin ardından ortaya çıkan bu eserin, FTR uz­manlık alanında önemli bir başvuru kaynağı olduğunu görmek bizim için en önemli gurur kaynağı olacaktır. Bu özgün kitabın yazımında emeği geçen tüm yazarlarımıza, kitabın yazıl­ması için bizleri harekete geçiren ve destekleyen meslektaşlarımıza, öğrencilerimize, bizleri her zaman yüreklendiren ailelerimize ve US Akademi çalışanlarına teşekkürü borç biliriz.

Editörler Kurulu

İçindekiler

Bölüm I- Kardiyopulmoner Rehabilitasyon İçin Temel Kavramlar

1. Kardiyopulmoner Rehabilitasyona Giriş ve Tanım

Yeşim Kurtaiş Aytür

2. Kardiyopulmoner Rehabilitasyonun Standartları

Ebru Alemdaroğlu

3. Kardiyovasküler Sistemin Fonksiyonel Anatomi ve Fizyolojisi

Selda Sarıkaya

4. Solunum Sisteminin Fonksiyonel Anatomisi ve Fizyolojisi

Hande Özdemir, Derya Demirbağ Karayel

5. Egzersiz Fizyolojisi

Sibel Ünsal Delialioğlu, Sibel Mandıroğlu

6. Egzersiz Eğitiminin Temel İlkeleri

Füsun Ardıç

7. Kardiyopulmoner Rehabilitasyon Öncesi Tıbbi ve Laboratuvar Değerlendirme

Koray Aydemir

8. Kardiyak Görüntüleme

Cansın Tulunay Kaya

9. Kardiyopulmoner Rehabilitasyonda Değerlendirme Ölçekleri

Dilek Durmuş

10. Elektrokardiyografi

Veysel Kutay Vurgun

11. Solunum Fonksiyon Testleri

Öznur Akkoca Yıldız

12. Kardiyopulmoner Rehabilitasyonda Egzersiz Testleri

Birkan Sonel Tur

Bölüm II- Kardiyak Rehabilitasyon

1. Kardiyak Rehabilitasyona Giriş

Ülkü Nesrin Demirsoy

2. Aterosklerotik Kalp Hastalıkları

Özgür Ulaş Özcan

3. Arteriyel Hipertansiyon

Salih Topal

4. Kalp Kapak Hastalıkları

Serkan Ünlü

5. Ritim Bozuklukları ve Kardiyak Cihazlar

Burak Sezenöz

6. Kalp Yetersizliği

Özgür Ulaş Özcan

7. Kalp Yetersizliğinde Destek Sistemleri

Abdullah Özer, Gürsel Levent Oktar

8. Kalp Nakli

Abdullah Özer, Dilek Erer

9. Konjenital Kalp Hastalıkları

F. Sedef Tunaoğlu

10. Kardiyak Rehabilitasyon Evreleri

Aysun Genç

11. Kardiyak Rehabilitasyonda Egzersiz Reçeteleme ve Eğitimi

Özden Özyemişçi Taşkıran

12. Özel Durumlarda Kardiyak Rehabilitasyon

Hale Karapolat, Ece Çınar

13. Kardiyak Olmayan Hastalıklarda Egzersiz Eğitimi

Didem Sezgin Özcan

Bölüm III- Pulmoner Rehabilitasyon

1. Pulmoner Rehabilitasyona Giriş

Nilüfer Kutay Ordu Gökkaya

2. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH)

Nurdan Köktürk, Hatice Kılıç

3. Difüz Parankimal Akciğer Hastalıkları

Fatma Çiftçi

4. Bronşiektazi

Miraç Öz, Akın Kaya

5. Kistik Fibrozis

Aslıhan Gürün Kaya, Akın Kaya

6. Astım ve Bronşiyal Hiperreaktivite

İ. Kıvılcım Oğuzülgen

7. Pulmoner Hipertansiyon

Zeynep Pınar Önen

8. Akciğer Transplantasyonu

Özlem Özdemir Kumbasar

9. Akciğer Hastalıklarında Ventilatuvar Kontrol ve Egzersiz Patofizyolojisi

Rengin Güzel

10. Pulmoner Rehabilitasyonda Egzersiz Reçeteleme ve Eğitimi

Belma Füsun Köseoğlu

11. Özel Durumlarda Pulmoner Rehabilitasyon

Feray Soyupek

12. Pulmoner Rehabilitasyonda Elektrik Stimülasyonu

Gülçin Kaymak Karataş

13. Pulmoner Rehabilitasyonda Destek Tedaviler

Serap Tomruk Sütbeyaz

14. Solunuma Yardımcı Cihazlar

A. Onat Bermede

Bölüm IV- Kardiyopulmoner Rehabilitasyonda Diğer Konular

1. Kardiyopulmoner Rehabilitasyon Sırasında Karşılaşılan Tıbbi ve Yasal Sorunlar ile Acil Durumlar

Deniz Dülgeroğlu Erdoğdu

2. Kardiyak ve Pulmoner Rehabilitasyonda Psikososyal Yaklaşım

Berker Duman

3. Kardiyopulmoner Hastalıklarda Beslenme

Burcu Duyur Çakıt

4. Kardiyopulmoner Rehabilitasyon ve Telerehabilitasyon

Başak Bilir Kaya

Bölüm V- Kardiyopulmoner Rehabilitasyonda Olgu Örnekleri

1. Kardiyak Rehabilitasyon ve Egzersiz Reçetelendirmesi Kapsamında Olgu Örnekleri Eşliğinde EKG Yorumu

Hande Özdemir

2. Pulmoner Rehabilitasyon ve Egzersiz Reçetelendirmesi Kapsamında Olgu Örnekleri Eşliğinde Solunum Fonksiyon Testi Yorumu

Nilüfer Kutay Ordu Gökkaya

3. Olgularla Kardiyopulmoner Rehabilitasyon

Aysun Genç

İndeks